Ar magourioù hag ar magerezed : un dachenn nevez evit dazont ar yezh ? (1998-2016)
Résumé
Abaoe krouidigezh Diwan (1977) eo aet war-raok emdroadur ar gevredigezh ken eo deuet da vezañ pouezus an amzer etre ar familh hag ar skol. Er par-se emañ ar magourioù, just a-walc'h, pa ginnigont ober war-dro ar vugale vihan a-raok ar skoliata da vat (da lâret eo al liamm etre ar vuhez familh hag ar skoliata). Met ivez ar skoazellerezed-mamm, anvet alies c'hoazh magerezed, reizhiad doare diwall anavezet mat en istor ar gevredigezh.
Ar magourioù zo ur reizhiad doare diwall kalz kozhoc'h eget ar pezh a c'hell bezañ soñjet. E gwirionez, e 1844 eo e oa bet digoret ar vagouri gentañ e Pariz d'ar 14 a viz Du 1844 gant Firmin Marbeau a-benn skoazell al labourerezed. Un ijinadenn liammet gant istor sokial Bro-C'hall da vare an Dispac'h industriel, diorroet tamm-ha-tamm goude. D'ar mare-se, evel just, ne oa ket kaoz c'hoazh eus ar brezhoneg. En XIXvet kantved e oa ar
brezhoneg yezh pennañ ar boblañs e Breizh : 84 % eus poblañs Breizh-Izel a gaoze brezhoneg ha ne veze ket implijet ar galleg e 556 kumun eus Breizh-Izel 1. Met goude an daou vrezel bed oa kouezhet en e boull niver ar vrezhonegerien : E 1952 ez eus 26,67 % eus poblañs Breizh- Izel a ne ouie ket ar brezhoneg 2. E 1992 e chome 323000 den a gaoze brezhoneg e Breizh3. Hag e 2007 ne chome ket nemet 5,5 % eus poblañs Breizh pemp departamant a ouie ar brezhoneg. [...]